Kredyt gotówkowy zaciąga się zazwyczaj na okres od kilku miesięcy do dziesięciu lat. I chociaż warunki umowy pozostają przez ten czas takie same, zmianie może ulec chociażby wysokość raty, którą będzie trzeba spłacać. To nie zawsze dobra informacja dla kredytobiorców.
Seria podwyżek stóp procentowych, na jaką zdecydowała się Rada Polityki Pieniężnej od października 2021 roku do września 2022 roku, spowodowała, iż wiele osób spłacających kredyt z przerażeniem obserwowało rosnące z miesiąca na miesiąc raty. W trudnej sytuacji znaleźli się zwłaszcza klienci, którzy wybrali zobowiązania ze zmiennym oprocentowaniem. Wzrost stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP) oznacza dla nich wyższe oprocentowanie zadłużenia, a co za tym idzie – konieczność zarezerwowania w domowym budżecie większej kwoty na jego spłatę.
Czy rata kredytu gotówkowego może wzrosnąć?
Każdy kredytobiorca musi liczyć się z ryzykiem związanym ze zmiennością referencyjnej stopy procentowej. W Polsce, na comiesięcznych posiedzeniach, ustala ją Rada Polityki Pieniężnej (RPP). Jej decyzja może spowodować wzrost wysokości raty kredytu gotówkowego, jeśli kredytobiorca spłaca zobowiązanie o zmiennym oprocentowaniu, a stopy procentowe zostały podniesione.
Kiedy rata kredytu gotówkowego może wzrosnąć?
Wysokość raty kredytu ściśle wiąże się z jego oprocentowaniem. Jeśli jest ono stałe, kredytobiorca spłaca taką samą należność przez cały okres obowiązywania umowy zawartej z bankiem. W przypadku oprocentowania zmiennego wygląda to jednak nieco inaczej.
Na oprocentowanie kredytu gotówkowego składają się:
- wskaźnik referencyjny (najczęściej WIBOR 3M, rzadziej WIBOR 6M) – na wysokość którego ma wpływ aktualna wysokość referencyjnej stopy procentowej NBP,
- oraz marża banku – która podlega negocjacjom na etapie ustalania warunków umowy.
Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe przede wszystkim w czasach rosnącej inflacji. Ich wysokość bezpośrednio wpływa z kolei na stawki WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate, czyli stopa procentowa, po jakiej banki w Polsce pożyczają sobie nawzajem środki). Wartości te są ze sobą dodatnio skorelowane, zatem wzrost jednej z nich powoduje, że rośnie także druga. Efekt? Wyższe oprocentowanie kredytu i wyższa rata.
Działania RPP odczuwają wszyscy kredytobiorcy spłacający zobowiązanie ze zmiennym oprocentowaniem. Każda podwyżka lub obniżka stóp procentowych powoduje, że bank musi zaktualizować wskaźniki wpływające na oprocentowanie zadłużenia, ponownie przeliczyć wysokość raty i uwzględnić wszelkie zmiany w aktualnym harmonogramie spłaty kredytu, który musi regularnie przesyłać klientowi.
O ile może wzrosnąć rata kredytu gotówkowego przy kolejnych podwyżkach stóp procentowych?
To, o ile dokładnie wzrośnie rata kredytu gotówkowego po kolejnej podwyżce stóp procentowych, w dużej mierze zależy od warunków, na jakich został on przyznany. Mimo że banki same ustalają opłaty takie jak prowizja za udzielenie finansowania, marża czy koszt usług i produktów dodatkowych (np. ubezpieczenia kredytu), nie mogą wziąć ich „z powietrza”. Muszą przestrzegać limitów dotyczących kosztów kredytu zawartych w Kodeksie cywilnym.
Zgodnie z przepisami maksymalne oprocentowanie kredytu gotówkowego nie może przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych, obliczanych według wzoru: aktualna wysokość referencyjnej stopy procentowej NBP + 3,5%.
Co zrobić w razie kłopotów ze spłatą kredytu gotówkowego?
Chociaż zaciągnięcie kredytu powinno być dobrze przemyślaną decyzją, nie wszystko zawsze da się przewidzieć. Czasem sytuacja finansowa może niespodziewanie pogorszyć się na tyle, że trudno poradzić sobie z terminowym regulowaniem rat.
Kiedy pojawią się kłopoty i istnieje ryzyko, że nie uda się dotrzymać terminów wyszczególnionych w harmonogramie spłat, warto jak najszybciej skontaktować się z bankiem, który udzielił zobowiązania, i skorzystać z jednego z dostępnych wariantów:
- Złożenie wniosku o zmianę z oprocentowania zmiennego na stałe, dzięki czemu raty nie będą rosły w przypadku dalszej podwyżki stóp procentowych (ale również nie spadną w momencie, gdy zostaną stopy procentowe zostaną obniżone).
- Złożenie wniosku o restrukturyzację kredytu (umowa kredytowa może zostać wówczas dostosowana do bieżącej sytuacji finansowej dłużnika i uwzględniać np. więcej czasu na spłatę).
- Refinansowanie kredytu, czyli przeniesienie go do innego banku, który oferuje korzystniejsze warunki.
- Złożenie wniosku o wakacje kredytowe umożliwiające zawieszenie spłaty na określony czas.
Ważne jest, żeby reagować szybko i nie czekać, aż sytuacja pogorszy się jeszcze bardziej. Można dzięki temu uniknąć dużych zaległości finansowych.
Jak zmiany wysokości stóp procentowych wpływają na wysokość raty kredytu hipotecznego?
Informacje związane z aktualnym poziomem stóp procentowych z zainteresowaniem śledzą również klienci banków spłacający kredyty hipoteczne ze zmienną stopą procentową. Można wręcz powiedzieć, że to właśnie oni najbardziej odczuwają każdą zmianę w tym zakresie. Wszystko ze względu na pożyczone sumy, które są na ogół o wiele wyższe niż w przypadku kredytów gotówkowych.
Złotówkowe kredyty hipoteczne, podobnie jak ich gotówkowe odpowiedniki, są oprocentowane według aktualnej stawki WIBOR 3M lub WIBOR 6M i marży banku.
Podwyżka stopy referencyjnej NBP oznacza wzrost stawki WIBOR, a obniżka powoduje, że spada ona w dół. Wyższa wartość WIBOR to w praktyce wyższe oprocentowanie kredytu hipotecznego. A ponieważ mowa tu zazwyczaj o dużych, niejednokrotnie sześciocyfrowych kwotach, liczony od nich procent jest o wiele bardziej odczuwalny dla portfela statystycznego Kowalskiego, niż mogłoby się początkowo wydawać.
